ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΣΥΚΙΑΣ, ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΩΤΙΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ  ΣΠΑΡΜΟΥ

    Η Ιερά Μονή της Αναλήψεως του Σωτήρος βρίσκεται κτισμένη στα δυτικά του χωριού Συκιά Ελασσόνας σε απόσταση 3 χλμ. από αυτό και δίπλα στο προσφυγικό συνοικισμό Ανάληψη. Το όνομα της Μονής είναι Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου και Αναλήψεως, αλλά πανηγυρίζει την ημέρα της Αναλήψεως του Σωτήρος. Η Ιερά Μονή ιδρύθηκε το 1650 από τους μοναχούς Ιωακείμ και Ιωάννη και από τοv ιερομόναχο Διονύσιο επί αρχιερατείας Αρχιεπισκόπου Ελασσόνας Γερμανού. Για την κτίση της Μονής μας πληροφορεί επιγραφή του υπέρθυρου της δυτικής θύρας του Καθολικού, καθώς και από μαρτυρία του Γάλλου περιηγητή Heuzey το 1858 που βρήκε την επιγραφή σε καλή κατάσταση. Ήταν ανδρώα από την ίδρυση της. Το 1932 έπαψε να λειτουργεί, αλλά από το 1988 εγκαταστάθηκε γυναικεία αδελφότητα. Σήμερα έχουν ανακαινισθεί οι χώροι της Μονής. Τα κτίρια είναι περιμετρικά, ενώ στο κέντρο βρίσκεται το καθολικό και περιβάλλεται από τετράγωνο περίβολο. Η είσοδος στο νότιο μέρος είναι πρόσφατα κατασκευασμένη και εκεί βρίσκεται ένας βαρύς πέτρινος πυλώνας – καμπαναριό με βαθιά καμάρα. Εσωτερικά υπάρχει η αυλή και στη δεξιά πλευρά ένα διώροφο οίκημα με τα κελιά των μοναχών. Αριστερά είναι το αρχονταρίκι. Στη δυτική πλευρά ο περίβολος κλείνει με τους ξενώνες, που τους χαρακτηρίζει η λιτότητα.

      Το καθολικό που είναι στο κέντρο της εσωτερικής αυλής είναι από αρχιτεκτονική πλευρά, αθωνικού τύπου δηλαδή σταυροειδής εγγεγραμμένος με πλάγιους χορούς. Στο δυτικό τμήμα και σε μέρος του νοτίου, προσκολλήθηκε μεταγενέστερο κτίριο, το οποίο σήμερα χρησιμεύει ως νάρθηκας, με πρόπυλα στη δυτική και νότια θύρα του. Στο άκρο του νάρθηκα υπάρχει το παρεκκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής, με το μικρό φρέαρ του αγιάσματος.

      Ο τρούλος είναι οκταγωνικός, κτισμένος εξ’ ολοκλήρου από πλίνθους. Το μεγαλύτερο μέρος των τοιχογραφιών έχει επικαλυφθεί με κονίαμα. Στο βόρειο και νότιο τοίχο υπάρχουν ολόσωμες παραστάσεις Αγίων.

 Η αγιογράφηση του Καθολικού έγινε το 1650.

 

 

.     

Η Μονή διέθετε μεγάλη περιουσία από δωρεές και κληρονομήσεις επί Τουρκοκρατίας και βοήθησε πολύ στην εκπαίδευση των νέων, την εποχή εκείνη. Αρχικά λειτουργούσε κρυφό σχολείο εντός της Μονής. Αργότερα η ίδια χρηματοδότησε την ανέγερση δημοτικού σχολείου στο χωριό Συκιά και κάλυπτε τα λειτουργικά έξοδα και τον μισθό του δασκάλου. Η Μονή αποτελούσε τόπο προσκυνήματος και για ανθρώπους που ήταν βασανισμένοι ή προσπαθούσαν να γιατρευτούν από αρρώστιες. Το μοναστήρι στήριξε τους αγώνες του έθνους εναντίoν των Τούρκων και στον Μακεδονικό Αγώνα, προσφέροντας στους αγωνιστές υλική βοήθεια και ηθική στήριξη, καθώς και στην Μικρασιάτικη καταστροφή με την υποδοχή των προσφύγων.

 

Η Ιερά Μονή Ολυμπιωτίσσης είναι το πιο παλαιό και γνωστό μοναστήρι της Παραολύμπιας περιοχής. Χτισμένο σε περίοπτη θέση, στο λόφο Βορειοδυτικά της πόλης της Ελασσόνας, στους πρόποδες του κάτω Ολύμπου της Θεσσαλίας. Αποτέλεσε πνευματικό φάρο, σεβάσμιο τόπο προσκύνησης, θεματοφύλακας της Μητροπόλεως και επαρχίας Ελασσόνας.

Η παλαιότερη έγγραφη πηγή που αναφέρεται στην ιστορία και δράση της Παναγίας Ολυμπιώτισσας, είναι το χρυσόβουλο της Μονής, το οποίο αποδίδεται στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ανδρόνικο Γ΄ Παλαιολόγο (1336).

Η Μονή οφείλει το όνομά της στην εικόνα της Παναγίας όπου σύμφωνα με την παράδοση μεταφέρθηκε από ένα εγκαταλελειμμένο μοναστήρι της Καρυάς στους πρόποδες του Ολύμπου. Αρχικά, σύμφωνα με πηγές που διασώθηκαν, το μοναστήρι ήταν αφιερωμένο στην Θεία Μεταμόρφωση του Σωτήρος και αργότερα συνεορτάστηκε και η μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Αυτό συμβαίνει μέχρι και τον 18ο αι. όπου υπάρχει παράλληλος εορτασμός και των δύο εορτών τον Αύγουστο. Ωστόσο, την μετονομασία της Μονής δεν μπορούμε να την κατατάξουμε χρονολογικά. Σύμφωνα με ένα θρύλο, μετά τη διάλυση της Μονής της Καρυάς, η εικόνα της Παναγίας με θαυματουργό τρόπο ξεκίνησε για να έρθει στην Μονή της Ελασσόνας. Την νύχτα ένας βοσκός είδε να βγαίνει ένα περίεργο φως από σωρό άγριων χόρτων. Καθώς φοβήθηκε, έριξε μία πέτρα προς το μέρος απ΄ όπου ερχόταν το φως. Αμέσως ένοιωσε το χέρι του να παραλύει και τρομαγμένος επέστρεψε στην Καρυά και διηγήθηκε το γεγονός στους συγχωριανούς του. Την επόμενη μέρα, πήγαν όλοι μαζί στο σημείο εκείνο και, αφού έψαξαν, βρήκαν την εικόνα της Παναγίας στην οποία ήταν σφηνωμένη η μικρή πέτρα που είχε πετάξει ο βοσκός. Αμέσως ο βοσκός μετανόησε και το χέρι του έγινε καλά. Οι κάτοικοι της Καρυάς με λιτανεία μετέφεραν την εικόνα στην Μονή της Ελασσόνας.

Σημείο αναφοράς του ναού είναι η εικόνα της Παναγίας Θεοτόκου ζωγραφισμένη επί ξύλου, διαστάσεων 0,11 x 0.07 μ.Η Παναγία απεικονίζεται ορθή, με χέρια σταυρωμένα σε στάση προσευχής. Το ξύλινο τέμπλο της Ολυμπιωτίσσης είναι έργο του 18ου αι. Πρόκειται για θαυμάσιο έργο, από ξύλο καρυδιάς που εκτείνεται σε όλο το πλάτος του ναού, δείγμα μετσοβίτικης ξυλογλυπτικής. Διαθέτει πλούσια διακόσμηση. Φέρει γλυπτά φυτά, άνθη, πτηνά, ζώα, δράκοντες, ανθρώπους. Έχει γλυπτές, μικρογραφικές, πολυπρόσωπες παραστάσεις, που υπογραμμίζουν την έντονη προσπάθεια του τεχνίτη να προσδώσει στο έργο του ομορφιά, εντυπωσιασμό και θεματική πληρότητα. Στο αριστερό μέρος τοποθετήθηκε μία γλυπτή επιγραφή που μας πληροφορεί για τις λεπτομέρειες της κατασκευής του, η οποία δημοσιεύτηκε από τον Γ. Σωτηρίου. Η επιγραφή μας πληροφορεί ότι το παρόν τέμπλο τελειοποιήθηκε το έτος 1840 δια χειρός Δημήτρη Μετσοβίτη.

 

 

Τέλος, η Ιερά Μονή Ολυμπιώτισσας διαθέτει μία από τις πιο αξιόλογες μοναστηριακές βιβλιοθήκες καθώς και σκευοφυλάκιο σημαντικής αξίας. Το 1959 θεμελιώθηκε δυτικά της Μονής σύγχρονο και άνετο κτιριακό συγκρότημα που παρείχε δωρεάν στέγη, τροφή και άνεση στους μαθητές που φοιτούσαν τότε στο γυμνάσιο. Σήμερα ο συγκεκριμένος χώρος προσφέρει φιλοξενία στους επισκέπτες και προσκυνητές της Μονής. Την φροντίδα της Μονής και των επισκεπτών προσφέρουν οι μοναχές που ζουν στο μοναστήρι.

 

   

 

 

Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Σπαρμού